Ekran Turizmi

Ekran Turizmi

Türkiye’de turizm destinasyonları,  tarihi ve kültürel mekanların tanıtımını yapacak olan yaratıcı endüstrilerin de dahil olduğu vizyoner bir “Turizm Film Endüstrisi” kurmanın zamanı çoktan geldi. Tiyatroları da dahil etmeli. Shakespeare’in Hamlet, Macbeth,  Romeo ve Juliet bir tiyatro oyunu idi ama hikayeleri yüzyıllardır unutulmadı.

Dizilerin ve filmlerin turistik bölgelerde çekilmesi ve konu olan hikayeler  turistik destinasyonlara olan ilgiyi artırıyor.

UNWTO ve Netflix tarafından hazırlanan “Cultural Affinity and Screen Tourism – The Case of Internet Entertainment Services” Küresel Raporu, özellikle filmlerin ve TV dizilerinin çevrimiçi dağıtımı yoluyla ekran turizminin, turizmi geliştirirken bir yandan da topluluklar arasında kültürler arası köprüler kurmaya nasıl katkıda bulunabileceğini araştırıyor. Bu bağlamda, film ve TV içeriği aracılığıyla kültürel yakınlık kavramı tanıtılıyor.

Kendinden bir şeyler bulmak

Kültürel yakınlığın özü, bir bağlantının yaratılmasında yatar. İzleyici ile o destinasyon arasındaki ilişki, yalnızca ticari bir ilgi alanı olmaktan çıkıp, izleyicinin kendini bir bağ hissettiği yere dönüşür. Seyahat sonuçlarından biri olsa da, destinasyonla bağlantı, destinasyona yapılan ziyaretin çok ötesinde sürekli ve uzun süreli bağlantılar oluşturabilir. Ekran turizmi ve kültürel yakınlığın birleştirilmesi, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda sosyoekonomik kalkınmayı da ilerletebilir. Film ve TV dizileri aracılığıyla kültürel yakınlığı başarılı bir şekilde geliştirebilecek gereksinimleri incelerken, tanımlanmış üç itici güç bulunuyor. Bu güçler; içerik çeşitliliği, içeriğe erişim kolaylığı ve yüksek kaliteli içerik.

Rapor, kültürel yakınlık ve bağlantılar kurmak için İnternet eğlence hizmetleri (IES) aracılığıyla topluluklar ve ülkeler arasında filmlerin ve TV dizilerinin somut etkisini araştırıyor. Netflix içeriğine özel olarak odaklanan bir dizi anket, bu yayılmaların birçok önemli sektörü kapsadığını ve bunların üç temel bulguyu içerdiğini gösteriyor. Bu bulgulardan biri; Seyahatin ötesinde, daha geniş bir değer zincirine, yani bir ülkenin ünlü simgeleri, gastronomi, yerel tarih, kültürel ürünler, dil ve insanlar gibi kültürel ürünlerine yönelik daha fazla büyülenme ve cazibeyi destekleme konusunda daha yüksek düzeyde bir ilgi olduğu.

Raporda yayınlanan bir bilgiye göre; Seyahat çeşitleri üzerine yapılan araştırma sonuçlarında; filmlere ve tv dizilerine göre seyahat edenlerin sayısının son beş yılda ikiye katlandığı ve yaklaşık %80’e  ulaştığı ifade ediliyor. Yüzüklerin Efendisi 2000-2006 yılları arası Yeni  Zelanda’ya yapılan ziyaretlerde  %40 oranında bir artış sağladı.  Harry Potter 2011 – 2013 yılları arasında İngiltere’ye yapılan ziyaretlerde %230 oranında bir artış sağladı. (e-unwto). Turist artışı için bir Yüzüklerin Efendisi benzeri bir roman yazılıp filme çevrilebilir.

Türk dizileri bir çok ülkede artarak devam eden bir ilgiyle izleniyor.

Film endüstrisi haklı olarak izlenme oranını önceliği olarak görüyor.   Fakat bir ev içinde geçen bir hikaye veya iş hayatını konu alan bir dizi turistik bölgeleri tanıtamıyor. Dış mekan çok az gösteriliyor. Bu senaryolar yalnızca film izlenme oranını artırabilir.

Turistik destinasyonları tanıtacak “Turizm Film Endüstrisi” kurulmalı

Turistik destinasyonlara, tarihi ve kültürel mekanlara göre hazırlanan dizi ve filmler ile kişiler destinasyonla kendisi arasında duygusal bağ kurmak istiyor. Bir çok farklı meslek grubu var. Hedef kitleyi genişletmek gerekli. Sanat, arkeoloji, tarih, sağlık, eğitim konulu bir çok hikaye yaratılabilir, film ve dizi çekilebilir.

Her ilimizde o kadar çok tarihi mekan ve antik kentler var ki bu mekanların zaten kendi hikayeleri var. Anadolu’da binlerce yıllık hikayeler var.

Örneğin bir dizi veya film senaryosunda; Radon değeri açısından Dünyada ikinci, Türkiye’nin ise en yüksek radyoaktiviteye (97,3) sahip kaplıcası olan ve tarihi  milattan öncesine kadar giden Sultaniye Kaplıcası  (Leto) bir hikayeye konu edilebilir.

Kız Kulesi  hikayesi bir  filmde anlatılıyor mu veya Galata Kulesi?  Örneğin Eskişehir, Bursa, Kastamonu tarihi konaklarının olduğu bir bölgede hikayeler yaratılabilir. İstanbul’da Beyaz Köşk, Pembe Köşk bunların hepsi yaşayan birer tarih. Bursa’da Gölyazı  (Apolyont) binlerce yıla şahitlik ediyor ve destinasyon olarak muhteşem. Burada binlerce yıllık tarihin bölümleri için birçok film senaryosu çıkar.  Hoşgörü Fermanının İzmit’ten İznik’e ulaştırıldığı yol olan İzmit (Nikomedia) – İznik (Nikea) arası “Hoşgörü Yolu” üzerinde günümüzde yürüyüş ve bisiklet rotaları bulunuyor. Bu destinasyonlarda filmler yapılabilir.

Müzelerde ve antik kentlerde günümüze kalan mozaikler, çiniler, seramikler bunlar hep birer hikaye. Flüt’ü ilk Frigler tasarladı. Kelanai (Dinar, Afyonkarahisar) ilk müzik yarışmasının yapıldığı yer. Antandros (Edremit-Altınoluk) ilk güzellik yarışmasının yapıldığı  yerdir.

Konusu sanat olan diziler neden çekilmiyor? Bu mekanlarda mekanın tarihi hikayesi ile de bir film  çekilebilir veya mekan, sanat konulu bir film senaryosuna da dahil edilebilir.

Artemisia Bodrum Halikarnas Kraliçesi ve tarihteki ilk kadın Amiraldir.  Roma İmp.  Julius Sezar kazandığı savaş için Venice Vidi Vici (Geldim Gördüm Yendim)  mesajını Tokat, Zile’den Roma’ya göndermiştir. Eczacılığın babası sayılan Galen Bergama doğumlu. Asklepion ilk çağın hastaneleri olarak kabul edilir. En büyüğü ve ünlüsü ise Bergama’dadır. Tıbbın sembolü yılan figürü Anadolu topraklarında doğmuştur.  Mitolojide Bergama’da yaşayan ve Asklepios’un kızı olan Hygeia hijyen ve temizlik tanrıçasıdır. Hijyen ismi de Hygeia’dan gelir. Asklepios  Sağlık ve Hekimlik Tanrısı olarak bilinir. Asklepios’un yılanlara sarılmış asası ise tıbbın sembolüdür. Sinir hücrelerini keşfedip “Neuron”  (iplik)  adını veren bilim insanı Herophilos Nikomedya’da (Kocaeli) doğmuştur.  Sağlık konulu tabiki gerçekçi bir dizi veya film neden çekilmesin? Hedef kitle genişletilebilir.

Aizonai  Antik Kenti’nde (Kütahya’da)  dünyanın ilk borsası bulunmaktadır. Güney Amerika’da bulunan Amazon Nehri ve Amazon Ormanlarına adını veren ve Samsun’da yaşadıkları bilinen Amazon kadınları için bir hikaye yapılabilir.   Bu yazdıklarım çok az bir kısmı. Film endüstrisi arkeolog ve tarihçilerle çalışıp Türkiye’de bulunan tarihi mekanlar ve tarihi kişiler konulu müthiş hikayeler çıkarabilir.

Dizi konusu İstanbul’da geçiyor ise dizideki konular hikayeler İstanbul’un en güzel mekanlarına göre  seçilmeli. Pierre Loti’nin, Balat’ın, Kız kulesinin, Galata Kulesinin yer aldığı ve bir hikaye yaratıldığı bir dizi veya film varmı? Belki yalnızca manzara olarak geçiyor veya klasik olarak iki sevgili Pierre Loti’de çay içiyor. Farklı hikayeler yaratma zamanı.

Bu yazıyı hazırlarken içimde ciddi bir senarist ruhu olduğunu  keşfettim. Kimbilir bir gün bir senaryo da ben yazarım.